PERKEMBANGAN PENDIDIKAN DI MALAYSIA KE ARAH PEMBANGUNAN INSAN NEGARA
Filed Under : by Perjalanan Hidup..........
Thursday, May 1, 2014
Latar
Belakang Perkembangan Pendidikan Di Malaysia
Perkembangan
pendidikan di Malaysia boleh dilihat ddalam era sebelum penjajahan Inggeris;
semasa penjajahan Inggeris iaitu bermula dari pembukaan Pulau Pinang oleh
Francis Light pada 1786; era sebelum kemerdekaan iaitu selepas Perang Dunia
Kedua dan pembentukan Malayan Union pada 1946; dan era selepas merdeka iaitu
mulai tahun 1957. Perkembangan pendidikan selepas kemerdekaan pula melibatkan
pendidikan Perkembangan Pendidikan di Malaysia: Falsafah dan Dasar ketika sebelum dan selepas tertulisnya
Falsafah Pendidikan Negara (FPN) pada tahun 1988; serta pendidikan dalam era
milenium.
Pendidikan
Sebelum Penjajahan Inggeris
Dari
sudut sejarahnya iaitu sebelum penjajahan Inggeris, pendidikan untuk rakyat
jelata di tanah air ini berlangsung secara tradisional dalam institusi keluarga
dan masyarakat. Pendidikan pada masa itu bercorak warisan turun temurun yang
diwarisi dari satu generasi ke satu generasi. Rakyat berpegang kuat pada adat
resam yang bersifat ketimuran ditambah pula dengan ajaran agama Islam yang
teguh. Pendidikan melibatkan perkara-perkara asas bagi tujuan kelangsungan
kehidupan harian seseorang baik dalam keluarga mahu pun dalam masyarakat.
Pendidikan tradisional juga melibatkan perkara-perkara berkaitan budaya dan
warisan. Ibu bapa sebagai orang yang memainkan peranan utama sebagai pendidik.
Anak-anak tidak kira lelaki atau perempuan, dididik dengan ketertiban, nilai,
budi bahasa serta adab sopan yang diterima pakai dalam lingkungan masyarakat
pada ketika itu. Sebagai contoh, setiap individu perlu menghormati orang lain
terutama kepada ibu bapa serta orang yang lebih dewasa daripada mereka. Tutur
kata serta perbuatan perlu sentiasa dijaga bagi memelihara keamanan,
kesejahteraan dan keharmonian dalam hidup berkeluarga dan bermasyarakat.
Bagi
anak-anak lelaki, mereka akan dididik bagi tujuan untuk menjadi ketua keluarga
di suatu masa kelak. Bagi tujuan ini biasanya anak-anak lelaki akan diminta
membantu bapanya menjalankan kegiatan ekonomi keluarga seperti berkebun;
bersawah; menangkap ikan; mengambil upah bertukang membina rumah; dan
sebagainya selaras dengan konsep berbakti kepada tanah dan alam. Asuhan ini
berterusan sehingga anak-anak lelaki tersebut mencapai peringkat umur remaja
dan dewasa. Kesinambungan daripada itu, anak-anak lelaki tersebut akan
seterusnya mewarisi aktiviti ekonomi keluarga untuk membina kehidupan
keluarganya sendiri setelah mereka mendirikan rumah tangga. Bagi anak-anak
perempuan pula, mereka akan dididik dan diasuh dengan perkara-perkara berkaitan
rumah tangga agar suatu masa nanti mereka menjadi suri rumah yang baik. Sehubungan
itu, anak-anak perempuan biasanya dilatih untuk membantu ibunya menjaga
adik-adik, membasuh pakaian, mengemas rumah, jahit-menjahit serta melakukan
kerja-kerja di dapur.
Berkaitan
dengan keagamaan, anak-anak lelaki dan perempuan juga diajar tentang ilmu
agama. Pembelajaran agama biasanya dilakukan di sebelah petang atau malam, di
mana mereka akan mengikuti pengajian di rumah Pak Imam atau orang yang lebih
arif tentang agama yang boleh dianggap sebagai guru atau ustaz termasuk
pendakwah Islam yang datang dari Asia Barat. Anak-anak diasuh untuk membaca
Al-Quran, menghafal doa, mempelajari fardhu „ain, fardhu kifayah, hadis,
hukum-hakam dan cara hidup Islam. Tradisi masyarakat adalah menjadikan Al-Quran
sebagai pelajaran dasar di samping pelajaran-pelajaran yang lain. Selain di
rumah Pak Imam, guru atau ustaz pelajaran agama juga berlangsung di surau-surau
dan di masjid-masjid. Selain itu pendidikan bercorak keagamaan di sekolah
pondok juga banyak terdapat di Semenanjung Tanah Melayu pada masa itu. Perkembangan
Pendidikan di Malaysia: Falsafah dan Dasar
Bagi
golongan bangsawan, pendidikan secara lebih formal berlaku di istana. Guru-guru
yang khas diundang untuk mengajar anak-anak raja dan anak-anak para pembesar
istana. Jadual belajar, mata pelajaran dan tempat belajar yang lebih khusus
ditetapkan. Pelajaran membaca, menulis dan mengira diajarkan selain pelajaran
Jawi, bahasa Arab, Fiqh, Tauhid, Al-Quran dan lain-lain. Dalam erti kata lain,
kedatangan Islam ketika zaman Kerajaan Melayu Melaka (1403 – 1511) telah
memainkan peranan penting dalam pengembangan ilmu pengetahuan, pendidikan dan
dakwah Islamiah di Tanah Melayu dan rantau Nusantara.
Pendidikan
Semasa Penjajahan Inggeris
Semasa
penjajahan Inggeris (1786 – 1957), masyarakat di Tanah Melayu adalah terdiri
daripada golongan elit, bangsawan, rakyat pertengahan dan rakyat bawahan.
Masyarakat mula bersifat majmuk dengan kedatangan buruh dari Cina dan India
secara beramai-ramai untuk bekerja di lombong bijih timah dan di ladang-ladang
seperti ladang kopi, kelapa, tebu dan getah. Inggeris melaksanakan dasar pecah
dan perintah dengan budaya superior penjajah yang begitu ketara.
Pengekalan budaya dan warisan berasaskan kaum berlaku dengan bebas sehingga
mewujudkan polarisasi antara kaum. Tiada usaha penyatuan oleh pemerintah pada
masa itu ke arah perpaduan antara golongan elit, bangsawan, rakyat pertengahan
dan rakyat bawahan; antara penduduk bandar dan luar bandar; lebih-lebih lagi
antara suatu suku kaum dengan suku kaum yang lain.
Dasar
pecah dan perintah oleh penjajah pada masa itu telah mempengaruhi sistem
pendidikan yang dilaksanakan pada masa itu. Hala tuju pendidikan pada masa itu
bersifat kabur. Inggeris memperkenalkan sekolah vernakular. Sekolah vernakular
ialah sekolah yang ditubuhkan berasaskan etnik yang menggunakan bahasa
pengantar, kurikulum, buku dan guru masing-masing. Sekolah vernakular yang
ditubuhkan ialah sekolah vernakular Melayu, sekolah vernakular Cina dan sekolah
vernakular Tamil.
Pada
tahun 1855 sekolah Melayu dibuka di Bayan Lepas, Pulau Pinang dan pada tahun
1856 di Telok Belanga dan di Kampung Gelam, Singapura. Di sekolah vernakular
Melayu, bahasa Melayu digunakan sebagai bahasa pengantar. Tulisan Rumi dan Jawi
digunakan secara serentak di kebanyakan sekolah. Antara sekolah yang awal
dibuka ialah di Bayan Lepas, Pulau Pinang; dan di Kampung Gelam, Singapura.
Pada 1871, A.M Skinner telah memperkenalkan sekolah Melayu yang digabungkan
dengan kelas Al-Quran iaitu pelajaran akademik di sebelah pagi manakala kelas
Al-Quran di sebelah petang. Langkah ini bertujuan untuk menarik minat orang
Melayu agar menghantar anak-anak mereka ke sekolah kerana orang Melayu memberi
sambutan yang dingin terhadap sekolah vernakular ini.
Sekolah
vernakular Cina bermula di Negeri-negeri Selat. Sekolah yang awal, didirikan di
Melaka. Sekolah vernakular Cina juga kurang mendapat sambutan daripada
masyarakat Cina. Pada pertengahan abad
ke-19 iaitu apabila kedatangan orang Cina ke Tanah Melayu berlaku secara
beramai-ramai, kebanyakan sekolah Cina dibiayai oleh kaum Cina sendiri iaitu
oleh pertubuhan-pertubuhan, persatuan atau orang perseorangan. Penubuhan
sekolah tersebut adalah dengan tujuan untuk memastikan pengekalan warisan
budaya dan bahasa kaum Cina. Guru-guru dan bahan pembelajaran adalah daripada
tanah besar Cina. Pihak Inggeris tidak masuk campur atau menghalang usaha yang
dilakukan sehingga Enakmen Pendaftaran Sekolah diadakan pada tahun 1920 yang
mana semua sekolah Cina perlu didaftarkan pembukaannya.
Apabila
Kod Buruh dikuatkuasakan pada tahun 1925, setiap ladang yang ada 10 orang
anak-anak berumur persekolahan diwajibkan membuka sekolah. Justeru itu banyak
sekolah vernakular Tamil dibuka. Ciri sekolah vernakular Tamil adalah seperti
sekolah vernakular Cina, iaitu berorientasikan negara asal. Selain untuk
menyelesaikan masalah buta huruf, kurikulum di sekolah Tamil adalah berkisar
kepada unsur-unsur kerohanian dan kebudayaan Hindu serta bahasa pertuturan.
Bahan-bahan pengajaran adalah dibawa masuk dari India. Orang India di Tanah
Melayu pada masa itu kebanyakannya masih menumpukan taat setia mereka kepada
negara asal. Sebagai contoh, pergolakan politik yang berlaku di India pada
ketika itu, juga dirasai kesannya di Tanah Melayu. Justeru elemen dalam
kurikulum dan pengajaran banyak dipengaruhi oleh perkara tersebut.
Sekolah
Inggeris dibuka untuk anak-anak pegawai kerajaan Inggeris pada masa itu selain
untuk anak-anak bangsawan dan golongan elit Melayu. R. Hutching telah membuka
Penang Free School pada tahun 1816 iaitu sekolah Inggeris pertama. Sekolah Inggeris
banyak menerapkan ideologi penjajah termasuk pengekalan ciri-ciri ketuanan
Inggeris sebagai penjajah. Selain itu sekolah mubaligh Kristian seperti sekolah
Methodist, Katholik dan Anglican juga beroperasi mengikut kehendak mazhab
masing-masing. Sistem persekolahan vernakular yang diperkenal adalah sebenarnya
tidak bertapak di atas asas yang konkrit apalagi ke arah perpaduan rakyat di negara
ini.
Jika
dilihat semasa Perang Dunia Kedua, ketika Tanah Melayu ditakluki oleh tentera
Jepun, kebanyakan sekolah ditutup untuk dijadikan markas tentera Jepun.
Terdapat juga pusat-pusat pengajian tinggi seperti Kolej Perubatan King Edward VII dan Raffles College yang
terus tidak dapat berfungsi kerana telah digunakan untuk keperluan Kerajaan
Jepun. Akhirnya, ramai penuntut terhenti pengajian mereka begitu sahaja. Pada
tahun 1946, apabila kolej-kolej ini dibuka semula, kerajaan British terpaksa
menyediakan perbelanjaan yang agak tinggi khasnya untuk kerja-kerja
membaikpulih bangunan-bangunan tersebut khususnya dari segi infra struktur,
kelengakapan dan kemudahan-kemudahan
asas yang lain.
Beberapa
sekolah Nihongo dibuka oleh tentera Jepun. Pada masa itu anak-anak penduduk
tempatan telah diminta menghadiri sekolah-sekolah tersebut. Sekolah-sekolah
yang dikendalikan oleh tentera Jepun ini menggunakan bahasa Jepun sebagai
bahasa pengantar. Mata pelajaran meliputi pelajaran bahasa Jepun, nyanyian
lagu-lagu klasik Jepun, kebudayaan Jepun dan kegiatan-kegiatan yang ada
kaitannya dengan penerapan nilai ketaatan dan kesetiaan kepada kerajaan dan
maharaja Jepun. Jepun pada masa itu menggunakan slogan Asia for Asian iaitu
Asia adalah untuk orang Asia.
Pendidikan
rakyat terus berkembang tanpa mengambil kira soal keperluan kepada kemajuan dan
pembangunan Tanah Melayu secara khususnya. Iaitu tiada pembentukan identiti
kebangsaan, perpaduan rakyat, apalagi pembangunan unsur insaniah dalam kalangan
rakyat. Sistem pendidikan lebih kepada usaha memecahbelahkan rakyat. Bagi
peribumi pendidikan bertujuan untuk mengekalkan mereka dengan aktiviti ekonomi
yang sedia ada seperti bertani, bersawah atau sebagai nelayan. Bagi etnik
pendatang, Inggeris tidak berminat dan bersikap tidak mahu masuk campur
berkaitan pendidikan mereka. Justeru pendidikan memberi laluan untuk
mengekalkan tumpuan taat setia masing-masing kepada negara asal mereka. Dalam
pada itu Inggeris terus mengekalkan kuasa serta pengaruh ketuanan mereka
sebagai penjajah.
Selepas
perang dunia kedua, (1946-1956) sistem pendidikan negara merangkumi tahap
rendah, menengah, latihan perguruan , dan pendidikan tinggi. Sepertimana yang
kita maklum bahawa negara telah jatuh ke tangan pemerintahan orang Jepun semasa
perang dunia kedua yang berlangsung lebih kurang tiga setengah tahun bermula
pada tahun 1942. Apabila tamatnya tempoh pendudukan tersebut, jentera
pemerintahan negara telah mengalami pelbagai masalah pendidikan.
Namun
begitu. kesan akibat pendudukan Jepun memberi kesan yang amat ketara pada
system pendidikan negara pada waktu itu. Sebelum tahun 1941, kadar pendaftaran
murid di sekolah-sekolah kian meningkat. Walaubagaimanapun, selepas pendudukan
Jepun, kedaan sedemikian semakin merosot. Pendaftaran murid ke sekolah merosot
secara drastik dan kualiti pengajaran juga turut merosotSelain daripada
pemulihan fizikal yang dilakukan, Kerajaan British juga telah merancang untuk
menstruktur semula sistem pendidikan di Malaysia. Maka pada tahun 1946,
terhasil Rancangan Cheeseman yang mengandungi cadangan-cadangan seperti
berikut:
a) Pendidikan
peringkat rendah (asas) secara percuma dalam semua bahasa pengantar.
b) Pendidikan
peringkat menengah (sekolah pertengahan dan tinggi) yang menggunakan Bahasa
Inggeris, Bahasa Melayu, Bahasa Mandarin dan Bahasa Tamil sebagai bahasa
pengantar.
c) Bahasa
Inggeris merupakan mata pelajaran wajib di semua sekolah vernakular.
Memandangkan
Rancangan Cheeseman tidak berfokuskan kepada integrasi sosial dalam kalanngan
rakyat berbilang kaum, ia pun lupus begitu sahaja pada tahun 1949 selepas Malayan Union
dimansuhkan. Lantaran itu, orang masih kekal dengan perjuangan mereka untuk menuntut reformasi dalam bidang
pendidikan yang kemudiannya dimanifestasi dalam pelbagai laporan pendidikan.
Antaranya termasuk Laporan Barnes, Laporan Fenn-Wu, Ordinan Pelajaran 1952 dan Penyata Razak.
Laporan Fenn-Wu 1952
Laporan
Barnes memberi tumpuan kepada sekolah-sekolah Melayu. Terdapat juga laporan
yang berfokuskan kepada sekolah-sekolah Cina iaitu Laporan Fenn-Wu. Jawatankuasa
Fenn-Wu ditubuhkan pada tahun 1951 di bawah pimpinan dua orang pengerusi iaitu
Dr Fenn, Setiausaha Kerja Bersekutu kepada Lembaga Amanah bagi beberapa buah
university di negara China, dan Dr Wu yang bertugas di Pertubuhan Bangsa-Bangsa
Bersatu (PBB).
Antara
tanggungjawab Jawatankuasa ini ialah untuk mengkaji kehenda-kehendak masyarakat
Cina yang mempunyai tanggapan bahawa Laporan Barnes berhasrat untuk menghapuskan bahasa dan budaya orang Cina.
Hasil
kajian menunjukkan bahawa walaupun kebanyakan orang Cina bersedia untuk
menerima bahasa pengantar, tetapi mereka masih ingin mengekalkan bahasa ibunda
mereka sebagai symbol identiti budaya. Sememangnya orang Cina menyedari faedah
dan manfaat mempelajari dan seterusnya menguasai tiga jenis bahasa iaitu Bahasa Cina,
Bahasa Melayu, dan Bahasa Inggeris. Dapatan yang sama juga diperolehi daripada orang India yang berkehendakkan agar
bahasa-bahasa ibunda mereka (Bahasa Tamil, Telugu, dan Punjabi) berkekalan di
sekolah-sekolah Tamil. Cadangan-cadangan Laporan Fenn-Wu ialah agar Bahasa
Cina, Bahasa Melayu, dan Bahasa Inggeris dijadikan sebagai bahasa pengantar di
sekolah-sekolah vernakular.
Ordinan Pelajaran 1952
Ekoran
daripada Laporan Barnes dan Laporan Fenn-Wu, Kerajaan British kemudiaannya
menubuhkan Jawatankuasa Penasihat Pusat mengenai pendidikan. Penubuhan ini bertujuan
untuk mengkaji cadangan-cadangan kedua-dua laporan ini serta mencari satu
kompromi atau jalan tengah yang baik. Dengan itu, terhasil Ordinan Pelajaran
1952 yang mempunyai cadangan-cadangan seperti berikut:
i.
Sistem pendidikan sekolah kebangsaan dilaksanakan
melalui pengenalan Bahasa Inggeris secara beransur-ansur di sekolah –sekolah
Melayu.
ii.
Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris juga mula
dikuatkuasakan di sekolah-sekolah Cina dan Tamil.
iii.
Sekolah jenis kebangsaan (Inggeris)
dikekalkan.
iv.
Pendidikan agama diadakan pada waktu
persekolahan untuk murid-murid beragama Islam sama ada dalam kawasan sekolah
mereka atau di kawasan lain yang berhampiran.
v.
Sekolah-sekolah vokasional diperkembangkan.
RUJUKAN
Abd. Fatah Hasan (2001). Falsafah
pendidikan. Kuala Lumpur:
PTS Publications &
Distributors Sdn. Bhd.
Akta Pelajaran 1961. Kuala Lumpur:
International Law Book Service. (1984).
Akta Pendidikan 1996. Kuala Lumpur: MDC
Publishers Printers.(1996)
Kementerian Pelajaran Malaysia (2006). Pelan
Induk Pembangunan Pendidikan
(PIPP) 2006 – 2010. (Edisi
Pelancaran). Kuala Lumpur: KPM.
Kementerian Pendidikan Malaysia (1980). Laporan
Jawatankuasa Kabinet Mengkaji
Pelaksanaan Dasar Pelajaran.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka.
Sufean Hussin (2004). Sejarah, sistem
& falsafah pendidikan di Malaysia
(Edisi Kedua). Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka.
.jpg)
No comments:
Post a Comment